Til — millatning eng muhim belgisidir. U nafaqat aloqa vositasi, balki xalqning tarixini, madaniyatini, dunyoqarashini, ruhiyatini va tafakkurini aks ettiruvchi ijtimoiy hodisadir. Shu jihatdan, o‘zbek tili xalqimizning asrlar davomida shakllangan boy ma’naviy merosini, milliy o‘zligini va mustaqil davlatchilik tafakkurini ifodalovchi muhim omil hisoblanadi.

Har yili 21-oktabr kuni mamlakatimizda o‘zbek tili bayrami nishonlanadi. 1989-yilning 21-oktabrida “O‘zbekiston Respublikasining Davlat tili to‘g‘risida”gi Qonun qabul qilinishi milliy o‘zligimizni tiklash yo‘lida tarixiy burilish yasagan hodisa bo‘ldi. Bu kun xalqimizning milliy iftixori, ma’naviy uyg‘onishi va mustaqil tafakkurining ramziga aylandi.

O‘zbek tili ko‘p asrlik tarixga ega bo‘lgan boy va qadimiy til hisoblanadi. Uning ildizlari qadimgi turkiy yozuv yodgorliklarigacha borib taqaladi. Yusuf Xos Hojib, Mahmud Koshg‘ariy, Ahmad Yassaviy, Rabg‘uziy, Alisher Navoiy, Zahiriddin Muhammad Bobur, Ogahiy, Furqat kabi allomalarning asarlari o‘zbek tilining qudratini, so‘z boyligini, ifoda imkoniyatini namoyon etgan bebaho manbalardir.

Xususan, Alisher Navoiy o‘zining “Muhokamat ul-lug‘atayn” asarida o‘zbek tilining imkoniyatlari va badiiy salohiyatini ilmiy asosda isbotlab, unga milliy maqom bergan. U “turk tili”ni faqat millatning tili emas, balki tafakkur va adabiyot tili sifatida e’tirof ettirgan. Shu tariqa, o‘zbek tili ilm, adabiyot, falsafa va siyosiy fikr ifodachisiga aylangan.

Tilning davlat maqomiga ega bo‘lishi har bir millat hayotida beqiyos tarixiy ahamiyatga ega. Chunki davlat tili — bu millat suverenitetining, o‘zligini anglashining, siyosiy mustaqilligining ifodasidir.

1989-yilda o‘zbek tilining davlat tili sifatida e’tirof etilishi xalqimizning asrlar davomida orzu qilgan ma’naviy ozodligiga eshik ochdi.

Bugungi kunda O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 4-moddasida quyidagicha mustahkamlab qo‘yilgan:

“O‘zbekiston Respublikasining davlat tili — o‘zbek tilidir.”

Bu norma — davlat suvereniteti va milliy birlikning huquqiy kafolatidir. Davlat tilining maqomini ta’minlash borasidagi islohotlar mamlakatimizda izchil davom etmoqda.

So‘nggi yillarda o‘zbek tilining nufuzi va qo‘llanish doirasini kengaytirish yo‘lida davlat miqyosida tizimli chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda.

Prezident Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan qabul qilingan “O‘zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzini oshirish va soha doirasini kengaytirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi farmon va qarorlar milliy til siyosatini yangi bosqichga olib chiqdi.

Bugungi kunda:

• barcha davlat idoralarida hujjatlar o‘zbek tilida yuritilmoqda;

• ilm-fan, texnologiya, axborot sohalarida o‘zbek tilida ilmiy terminologiya rivojlanmoqda;

• elektron hukumat tizimida o‘zbek tili asosiy platforma tiliga aylanmoqda;

• xorijiy mamlakatlarda o‘zbek tili markazlari va kurslari tashkil etilmoqda.

Bu chora-tadbirlar o‘zbek tilini zamonaviy kommunikatsiya, texnologiya va ta’lim jarayonlariga moslashtirishga xizmat qilmoqda.

Ta’lim tizimi — davlat tilini rivojlantirishning eng muhim tayanchi. Maktabgacha ta’limdan tortib oliy ta’limgacha bo‘lgan barcha bosqichlarda o‘zbek tilini chuqur o‘rgatish, yoshlar ongida ona tiliga hurmatni shakllantirish davlat siyosatining ustuvor yo‘nalishlaridan biridir.

Bugungi kunda o‘zbek tili nafaqat filologiya sohasida, balki huquq, iqtisod, tibbiyot, texnika, axborot texnologiyalari kabi yo‘nalishlarda ham o‘quv, ilmiy, amaliy til sifatida faol qo‘llanmoqda. Bu esa o‘zbek tilining universal imkoniyatlarini ko‘rsatadi.

Yosh avlod o‘z ona tilida so‘zlab, o‘qib, yozib, ilm o‘rganayotgan ekan — bu millatning mustaqil tafakkuri asrab qolinganidan dalolatdir.

Til — nafaqat aloqa vositasi, balki ma’naviyatni tarbiyalovchi qudratli omildir. Unda xalqning e’tiqodi, axloqi, adabiyati, urf-odatlari mujassam.

O‘zbek tili o‘z tabiatiga ko‘ra yumshoqlik, samimiyat va hikmatni ifoda etadi. Bu tilda “or-nomus”, “sadoqat”, “vijdon”, “mehr-shafqat”, “ilm”, “odamgarchilik” kabi so‘zlar mavjud — ular xalqimizning ruhiy olamidan joy olgan qadimiy tushunchalardir.

Ona tilini ardoqlash — bu ma’naviy poklikka intilishdir. Kim o‘z tiliga hurmat bilan qarasa, u o‘z millatiga sadoqat bilan xizmat qiladi.

Bugungi globallashuv davrida milliy tillarning saqlanishi va rivojlanishi dolzarb masalaga aylandi. Dunyo tillari orasida o‘z o‘rnini yo‘qotmay, aksincha, zamon talablari asosida rivojlanayotgan o‘zbek tili — xalqimizning madaniy qudratini ifodalaydi.

Axborot texnologiyalari, internet, sun’iy intellekt sohalarida o‘zbek tilining dasturiy ta’minotini yaratish, elektron lug‘atlar, tarjima tizimlari va til korpuslarini kengaytirish — tilning zamonaviy rivojlanish bosqichini belgilab bermoqda.

Bu borada yosh dasturchilar, lingvistlar, filologlar, tarjimonlar faol ishtirok etayotgani quvonarlidir.

O‘zbek tili — milliy o‘zlik, ma’naviy meros va mustaqil tafakkurning yuksak timsolidir. Uni rivojlantirish, avloddan avlodga yetkazish — har bir fuqarodan mehr, e’tibor va mas’uliyat talab etadi.

Bugun o‘zbek tili davlat, xalqaro muloqot va ilmiy ijod tili sifatida mustahkam o‘rnashmoqda. U nafaqat milliy qadriyat, balki davlat siyosatining strategik ustunlaridan biridir.

Shu bois o‘zbek tili bayrami nafaqat til bayrami, balki milliy g‘urur, vatanparvarlik, tarixiy xotira va istiqlol tafakkurining bayramidir.